1.5.1 Араг ясны үүрэг, бүтэц
Үүрэг: Араг яс нь хамгаалах, хэлбэрийг барьж тогтоох, хөдөлгөөн хийх, цусны эсийг үүсгэдэг зэрэг үүрэгтэй. За хамгаалахаас нь эхлүүлээд авч үзэелдээ. Ихэвчлэн дотоод эрхтэнийг хамгаална.
Жишээ нь: Цээжний хөндийд орших зүрх, уушиг нь цээжний хэнхэрцэг яс түүнд бэхлэгдсэн цээж нурууны булчингуудаар хамгаалагдана; Хэвлийн хөндий дотор элэг, цөс, хдоод, гэдэс, бөөр зэрэг эрхтэнүүд сээр нурууны доод хэсэг болон аарцаг, яс, нуруу, гэдэсний булчингуудаар; Тархи гавлын ясаар, нугас сээр нурууны нугалмын ясаар тус тус хамгааладсан байдаг байна.
Ясны чөмөг нь цусны эсийг бий болгоно. Ясны доторхи хөндий зайд тор хэлбэртэй, цусаар дүүрсэн эд эсүүд оршдог.
Араг ясны бүтэц
Цээжний хэнхэрцэг
Цээжний хэнхэрцэг яс нь өвчүү, хавирга, сээрний нугалмаас бүрддэг. Сээрний нугалма бүрээс хос хавирганы яснууд толгой хэсгээрээ сээртэй, мөгөөрсөн хэсгээрээ өвчүүтэй тус тус үелнэ. Өвчүүтэй 10 хос хавирга үелдэг. 2 хос хавирга өвчүүтэй нийлдэггүй эдгээрийг сүвээний хавирга гэнэ.
Сээр нурууны яс
Энэ яс нь 33-34 нугалмаас бүрдэнэ. Нугалмууд нь уян налархай мөгөөрсөн эдээр холбоггдог тул сээр нуруу уян хатан хөдөлгөөнтэй байдаг. Сээр нурууны яс нь хүзүүний 7, сээрний 12, бүслэхүйн 6, ууцны 5, ахар сүүлний 3-4 нугалмаас тогтоно. Нугалмуудын хөндийд нугас байрлана.
Дээд мөчдийн яс
Энэ яс нь мөрний бүслүүр, гарын яснуудаас бүтнэ. Мөрний бүслүүр яс нь дал эгэм 2 оос бүтнэ. Гарын яс нь бугалга шуу, сарвууны яснуудаас бүтнэ. Шууний яс нь зэрэгцэн орших богтос яс цацраг яснаас бүрдэнэ. Сарвууны яс бугуй 2 нь эгнээ богино жижиг яснууд алагны 5, хурууны 14 яснаас тогтоно.
Толгойн яс
Толгойн яс нь гавлын ба нүүрний яснуудаас бүрдэнэ. Гавлын яс нь дух дагзны сондгой яс, зулай, чамархайн хос яснаас тогтоно. Эдгээр яс нь хоорондоо заадасаар нийлнэ. Нэг ясны арзагар шүд нөгөөгийнхөө ухлаадас орох байдлаар 2 яс хоорондоо хөдөлгөөнгүй барьцалдсныг заадас гэнэ. Нүүрний хэсэгт хацар, дээд эрүү, тагнай, хамрын яс, доод эрүүний яс багтана.
Доод мөчдийн яс
Мөчдийн яс нь аарцгийн яс, хөлийн яснаас бүрдэнэ. 2 сүжний яс ууцтай нийлж аарцгийн хөндийг үүсгэнэ. Хөлний яс нь дунд чөмөг, шилбэ, тавхайн яснаас бүтнэ. Дунд чөмөг нь хүний биеийн яснаас хамгийн урт хөндий яс юм. Шилбэний яс нь шаант яс, тахилзуур яснаас бүрдэнэ. Тавхайн яс нь өсгийн 7 , өлмийн 5, хурууны 14 яснаас бүрдэнэ. Хүний ясны өсөлт 21-25 нас хүртэл явагдана. Зарим нь бага насандаа эрчимтэй өсөж байхад, зарим нь насанд хүрэх үедээ буюу 17-18 насандаа эрчимтэй өсдөг.Хүний нурууны өндрийг тодорхойлогч ген нь 2 төрөл байна. Хэрэв ээж ааваасаа нуугдмал генийг авсан тохиолдолд өндөр байна. Аль нэгээс намханы генийг авсан бол намхан нуруутай байна.Хүн анх төрөх үед хүний биеийн араг яс нь 300 гаруй яс, мөгөөрсөөс бүтдэг. Харин өсөж томрох тусам хүний бие ердөө 206-с илүүгүй ястай болдог ба үүний тал хувь нь хөл, гаранд байрладаг. Хүн өсөж томрохын хирээр зарим яс нь ч адил томордог. Жишээ нь: гавалын яс, гарын яс
No comments:
Post a Comment